Inna niż wszystkie - czyli jaka?

  

W Polsce i nie tylko króluje pruski system edukacji, który narodził się w Prusach na przełomie XVIII i XIX wieku i został przejęty w innych krajach ówczesnej Europy. Fryderyk Wilhelm I jako pierwszy skutecznie wprowadził w swoim państwie powszechną edukację. Szkoły te były zarządzane centralnie, według ściśle określonych reguł i opracowanym programie nauczania.  Pojawiły się lekcje i dzwonki, wystawiano oceny. Celem edukacji było przede wszystkim przyswajanie konkretnych wiadomości, które sprawdzano podczas końcowych egzaminów. Dobrze zdany egzamin, pierwsza w dziejach matura, dawał wstęp na uniwersytety i gwarantował szybką karierę zawodową.

 Model ten fantastycznie się sprawdzał na miarę ówczesnych czasów, bowiem umożliwiał równy dostęp do wiedzy, choć niewątpliwie minusem było to, że kształcono  obywateli pozbawionych kreatywności, posłusznych, bezkrytycznych.  Ken Robinson (lider w dziedzinie kreatywności, innowacyjności i zasobów ludzkich) przyrównał ten system do programowania wielkiego żywego komputera. Władzy było potrzebne, aby przyszli pracownicy machiny biurokratycznej mieli podstawowe umiejętności kopiowania i przetwarzania urzędniczych danych. 

Taki sposób kształcenie sprawdzał się wtedy, a dzisiaj?  Czy nie powinno się dostosować sposobu nauczania tak, by przyszli dorośli mogli sprostać wyzwaniom współczesnego świata, by uczniowie chętnie chodzili do szkoły i czuli się w niej dobrze oraz mieli poczucie, że rozwijają swój osobisty potencjał?

 Proszę zwrócić uwagę, że minęło 200 lat, a  XIX-wieczny model edukacji centralnie sterowanej przez urzędników, którzy decydują o wieku szkolnym i programach, z klasami jednorocznikowymi, w których dzieci realizują ten sam program w tym samym czasie, z dzwonkami co 45 minut, funkcjonuje do dzisiaj. Zmieniła się rzeczywistość, przebrzmiało militarne państwo pruskie, a industrializacja ma dziś zupełnie inne oblicze. Świat stał się globalną wioską i dzięki możliwości szybkiego podróżowania, stoi przed nami otworem.... a szkoła pozostała wciąż taka sama:( Jest ukierunkowana na wiadomości, a nie umiejętności, jest zorientowana na cele, a nie rozwój poznawczy, nauczanie jest podporządkowane ocenianiu (rodzic najczęściej nie pyta, czego się nauczyło, ale jaką dostało ocenę) W szkole realizuje się podstawę programową, przygotowuje do egzaminów, zamiast patrzeć na ucznia w perspektywie jego przyszłości, dorosłego życia. Tłumiona jest aktywność dziecka, przeważają metody werbalne.
 

szkoła dawniej:

szkoła dzisiaj:

Czy widać różnicę.  Poza wiszącą tablicą interaktywną oczywiście  - nie! Uczniowie są biernymi odbiorcami wpajanej wiedzy. Głównie słuchają i obserwują, czasami podejdą do tablicy kredowej lub  interaktywnej. Przeważnie pracują indywidualnie, wypełniając karty pracy, rozwiązując zadania z podręcznika. Tak przebiega większość lekcji w polskich szkołach. To nauczyciel wtłacza wiedzę, a później rozlicza dzieci z tego, co im powiedział. Nie jest mile widziane niestandardowe, niezgodne z kluczem rozwiązanie zadania.

Czy jest to dobre dla uczniów? Niestety nie!

Ostatnie 30 lat przyniosło ogromny naukowy postęp w dziedzinie zrozumienia jak wygląda nauka przyjazna mózgowi. Psychologia rozwojowa i neuronauki mówią o nieskuteczności i wręcz szkodliwości obecnego modelu, 

a przecież można tak:

LEKCJA MATEMATYKI

LEKCJA PRZYRODY

 

LEKCJA O SZTUCE 

LEKCJA PRZYRODY

LEKCJA JĘZYKA POLSKIEGO

  

 To tylko kilka zdjęć lekcji w naszej szkole. Mogłabym mnożyć przykłady zajęć, gdzie uczniowie działają i współpracują i choć musimy funkcjonować w systemie, to nigdy nie byliśmy tzw. pruską szkołą. Stosowane przez nas metody i formy nauczania  sprawiają uczniom radość, sprzyjają rozwojowi osobistego potencjału dziecka i rozbudzają motywację wewnętrzną do uczenia się (więcej o metodach przyjaznych mózgowi w poście: Działam, współpracuję, odkrywam świat - o nauczaniu przyjaznym mózgowi!)

Wszystkie nasze działania czynią naszą szkołę wyjątkową! 

Naszym celem jest, aby dzieci, które znalazły się po naszymi skrzydłami:

• nie bały się popełniać błędów, ponieważ są one nieodłącznym i koniecznym elementem nauki i każdy człowiek powinien być gotowy, a nawet ciekawy niepowodzeń - to najlepszy sposób na szybkie uczenie się na bazie doświadczenia, a nie suchej teorii.
• odkrywały swoje talenty i je rozwijały.
• uczyły się samodzielnie myśleć, sztuki negocjacji i prowadzenia debaty publicznej.
• miały możliwość przesiąkania wartościami, takimi jak: demokracja, tolerancja, poszanowanie praw człowieka.
• nabywały umiejętności współpracy w zespole i rozwiązywania konfliktów bez przemocy.
• czuły się ważne i wyjątkowe,

a także posiadły wszystkie kompetencje twarde (znajomość języków obcych, wiedza polonistyczna i matematyczno - przyrodnicza,  informatyczna...), które pomogą im sprostać wyzwaniom współczesnego świata.

Jesteśmy szkołą, w której nauczyciele stale się szkolą, aby lepiej rozumieć swoich podopiecznych, lepiej uczyć i wspierać w drodze do dorosłego życia. Rozmowy, obserwacje i wiedza neurobiologiczna dała nam impuls, aby stworzyć dla dzieci dwie nowe sale, w których w pełni będą mogły przejąć inicjatywę poznawania zawiłych zagadnień naukowych, językowych, filozoficznych i historycznych:

Salę PIĘCIU ZMYSŁÓW - przestrzeń do nauki przedmiotów matematyczno - przyrodniczych. Tutaj nasi uczniowie za pomocą swoich zmysłów - dotyku, wzroku, smaku słuchu i węchu będą zgłębiać tajniki otaczającego świata. Dzięki polisensorycznemu działaniu nauka staje się nie tylko przyjemniejsza, ciekawsza, ale przede wszystkim skuteczna. Nauczanie w tej pracowni nastawione jest na:

- prowadzenie doświadczeń,

- budzenie naturalnej ciekawości,

- krytyczne myślenie,

- rozwijanie kreatywności,

- samodzielność,

- wytrwałość w dążeniu do znalezienia odpowiedzi, rozwiązania zadania,

- przejęcie inicjatywy przez uczniów,

- kształtowanie postaw społecznych, 

- kształcenie umiejętności współpracy

- integrację różnych dziedzin nauki.

Salę CREATIO - przestrzeń do nauczania przedmiotów humanistycznych. W tym miejscu

 uczniowie w otoczeniu sprzyjającym  wymianę myśli (miękkie kanapy, poduchy, stoliki sześcioosobowe)  będą uczyć się dyskutowania, będą wcielać się w różne role, współpracować, kreatywnie działać, zadawać pytania i szukać odpowiedzi, poznawać przeszłość i zastanawiać się nad przyszłością, zgłębiać zawiłości językowe i lepiej poznawać siebie, będą doświadczać iluminacji.

Działam, współpracuję, odkrywam świat - o nauczaniu przyjaznym mózgowi!

" Dziecko jest istotą rozumną, zna dobrze potrzeby, trudności i przeszkody swojego życia. Nie despotyczny nakaz, narzucone rygory i nieufna kontrola, ale taktowne porozumienie, wiara w doświadczenie, współpraca i współżycie"  Janusz Korczak

Na pytanie, czym jest nauczanie przyjazne mózgowi, w przystępny sposób odpowiada dr Marzena Żylińska, która zajmuje się metodyką, neurodydaktyką oraz twórczym wykorzystaniem nowych technologii w edukacji. Od wielu lat prowadzi szkolenia dla nauczycieli, tworzy materiały dydaktyczne, jest autorką licznych artykułów i dwóch książek: „Między podręcznikiem a internetem” i „Neurodydaktyka. Nauczanie i uczenie się przyjazne mózgowi”. Przez wiele lat kształciła przyszłych nauczycieli i  prowadziła seminaria metodyczne, obecnie jest zaangażowana w tworzenie ruchu Budzących się szkół)

"Nauczanie przyjazne mózgowi (ang. brain friendly learning)

Nauka jest aktem woli a nie przymusu. Zaakceptowanie tego faktu jest niezbędne dla racjonalnej organizacji nauki, ponieważ zarówno praktyka, jak i badania mózgu jednoznacznie pokazują, że nikogo nie można zmusić do nauki. Neurony uczą się tylko wtedy, gdy same znajdują ku temu przekonujące argumenty.
Nauczanie przyjazne mózgowi:
1) opiera się na ciekawości poznawczej, w którą natura wyposażyła wszystkich ludzi,
2) wykorzystuje silne strony mózgu,
2a) Kanał wizualny jest dużo silniejszy niż przekaz czysto werbalny, dużo więcej zapamiętujemy z tego, co widzimy lub możemy zrobić sami, niż z tego, co jedynie usłyszeliśmy.
2b) Nasze mózgi nie są maszynami do zapisywania i reprodukowania niepowiązanych z sobą informacji, ale maszynami do ich przetwarzania i wyciągania ogólnych reguł. Przetwarzając informacje na głębszym, tzn. semantycznym poziomie, automatycznie je zapamiętujemy.
3) Łączy wiedzę kognitywną z emocjami (ale nie chodzi tu o strach spowodowany wywołaniem do tablicy),
4) wyzwala kreatywność, uczy szukania nowych rozwiązań, stawiania hipotez i ich weryfikowania, wszystko, co wyzwala kreatywność pobudza neurony do pracy, reprodukcja jest zaś dla mózgu trudnym i nieprzyjemnym zajęciem – wywołuje uczucie nudy, a to największy wróg efektywnej nauki,
5) każdemu uczniowi umożliwia wykazanie się posiadanymi talentami i uzdolnieniami,
6) ułatwia łączenie informacji w spójną całość, odchodzi od podziału na przedmioty i omawiania poszczególnych zagadnień w taki sposób, jakby się z sobą nie wiązały,
Niepowiązane z sobą fakty i fakciki nie tworzą wiedzy.
7) zapewnia każdemu uczniowi poczucie sukcesu, wtedy w mózgu wydziela się dopamina i inne neuroprzekaźniki, niezbędne w procesie uczenia się i utrzymujące lub podnoszące motywację, (najbardziej potrzebują sukcesu słabsi uczniowie, niestety oni często na lekcjach nie mają okazji, aby móc doświadczyć tego uczucia)."

Przykłady nauczania przyjaznego mózgowi z naszej szkoły:

LEKCJA O KOSMOSIE - KL.0

 Na kilku ostatnich lekcjach zajęliśmy się Kosmosem. Jak zawsze uczyliśmy się poprzez zabawę! Czytaliśmy informacje z przyniesionych książek i albumów, oglądaliśmy filmy, robiliśmy doświadczenia, wykonaliśmy prace plastyczne i konstrukcje rakiet z klocków. Dzięki temu udało się nam zapamiętać kilka istotnych informacji o naszym Układzie Słonecznym, krążeniu Ziemi oraz o Księżycu.

 

LEKCJA W KLASIE 1A- LITERKA Ć

Co to za motylek, czy wiecie, dzieci? Leci do lampy, gdy ona świeci. Owad ten uwielbia noce, skrzydłami w świetle trzepoce. Ten motylek, gdy noc zapadnie, wokół lampy zatańczy ładnie. Skrzydła jak aksamit ma, śpi za dnia.   Oczywiście, że wiemy!!!!

LEKCJA W KLASIE 1B

W lutym naszą klasę nawiedziły Muminki, czyli małe trole autorstwa Tove Jansson. Po przeczytaniu kilku opowiadań, poznaniu autorki i bohaterów, których stworzyła, urządziliśmy w klasie przyjęcie. Celem tego przyjęcia była nie tylko zabawa w postaci z opowiadania, ale także nauka przygotowywania kanapek i rola zdrowego odżywiania. Niespodzianką było tego dnia przyniesienie przez Hanię domku Muminków, który stworzył dziadek z tatą. Gratulujemy talentu!  

KLASA III - W ŚWIECIE SSAKÓW
Z kodami QR pracowaliśmy po raz pierwszy, ale już wiemy, że nie ostatni!!! Pani postawiła przed nami nie lada wyzwanie - dostaliśmy zagadnienia, pytania i zadania dotyczące ssaków. My zaś za pomocą kodów QR byliśmy odsyłani do artykułów i  filmików. Artykuły musieliśmy UWAŻNIE przeczytać, by móc znaleźć najważniejsze informacje. Na koniec oglądaliśmy film o najdziwniejszym ssaku na świecie - dziobaku. No dobrze, przyznamy się - oglądaliśmy go WIELOKROTNIE! Dziobak jest naprawdę zjawiskowym zwierzęciem! Pracowaliśmy indywidualnie, parami lub w grupie - każdy tak jak chciał, w swoim tempie. Po raz kolejny przekonaliśmy się, że tablet i internet to nie tylko gry i świetna zabawa, ale również prawdziwe okno na świat, dzięki któremu mamy dostęp do nieograniczonej wiedzy. Najważniejsze jest jednak nauczyć się z tego "okna" mądrze korzystać.

 

LEKCJA KLASA IV

Uczniowie klasy czwartej uwielbiają być kreatywni, a dzięki pop-artowi mogli użyć swojej wyobraźni do stworzenia plakatów w tym stylu. Głównym pomysłem było zobrazowanie onomatopei. Nasz eTwinningowy projekt oparliśmy na sztuce Roya Lichtensteina, drugiego po Andym Warholu (to ten od obrazów z puszkami zupy) przedstawiciela pop-artu. Lichtenstein używał onomatopei w swoich komiksach. Przez eTwinning podzieliliśmy się naszymi pracami z rówieśnikami z Turcji i Hiszpanii

LEKCJA W KLASIE VII
Albert Einstein powiedział:
„Większość nauczycieli traci czas na zadawanie pytań, które mają ujawnić to, czego uczeń nie umie, podczas gdy nauczyciel z prawdziwego zdarzenia stara się za pomocą pytań ujawnić to, co uczeń umie lub czego jest zdolny się nauczyć."
Słowa te stały się one motorem do działań podczas omawiania w klasach siódmych książki Agathy Christie pt. „ Dwanaście prac Herkulesa”. Pani Agata postanowiła wykorzystać konwencję powieści kryminalnej i zamiast robić typową nudną kartkówkę z treści lektury, postanowiła zamienić uczniów w detektywów. Na tablicy powiesiła zdjęcia przedmiotów, które jej zdaniem wiązały się z treścią 12 zagadek, jakie zobowiązał się rozwikłać Herkules Poirot. Zadaniem dzieci- detektywów było dopasować ilustrację do tytułu rozdziału i wyjaśnić ich związek (oczywiście można było korzystać z tekstu lektury!). Ponieważ wcześniej na lekcji przeczytali w całości mit o Heralkesie, detektywi mieli również wyjaśnić, jaki jest element wspólny prac obu bohaterów. Zadanie wcale nie było łatwe, ale uczniowie ochoczo rzucili się do wertowania lektury.

Mogłabym przytaczać przykładów nauczania przyjaznego uczniowi bez końca, bowiem każdy z nauczycieli wie, jak ważne jest, by uczeń na lekcji jak najczęściej wykorzystywał wszystkie zmysły. Zachęcam do śledzenia stron klasowych na naszej stronie internetowej. Tam można znaleźć więcej opisów tak cudownych lekcji!

Wyjątkowy patron - wyjątkowe świętowanie!

18 maja obchodziliśmy urodziny naszego patrona - Jana Pawła II. Jest to dla naszej społeczności szkolnej postać wyjątkowa, z której mądrości czerpiemy jak z życiodajnego źródła. Jan Paweł II uczy nas szacunku do drugiego człowieka i otaczającego świata, troski o bliźniego i wartości zgłębiania wiedzy, pokory do życia i skromności, ale przede wszystkim wskazuje drogę wiary.

My tę naukę naszego patrona zgłębiamy i staramy się wcielać w życie.

W dniu Jego urodzin postanowiliśmy złożyć mu życzenia oraz wyszukać motta, które są drogowskazami na drodze naszego życia.

Życzenia i aforyzmy napisaliśmy na sercach i powiesiliśmy na brzozach przed naszą szkołą, aby każdy, kto nas odwiedza, wiedział, jak ważny dla nas jest nasz patron i by mógł choć w niewielkiej części doświadczyć Jego nauki!

Centrum współpracy, kreatywności i dobrej zabawy - nasze świetlice!

Świetlice w naszych szkołach to niemalże centrum wydarzeń z życia społecznego naszych podopiecznych. 

 To tu powstają przyjaźnie, tworzą się grupy wspólnych zainteresowań oraz trwają rozmowy o rzeczach ważnych i najważniejszych. Uwielbiamy rozmawiać z naszymi uczniami o ich pasjach, zainteresowaniach, odrabiamy wspólnie lekcje, ale i nierzadko pochylamy się nad problemami, z którymi chcą się z nami podzielić. Doskonale znamy swoich uczniów, poznajemy ich spojrzenie podczas wielu różnych sytuacji, wspieramy i mocno w nich wierzymy.
Prace plastyczne i techniczne to nasze ulubione sposoby na wypędzenie nudy! Jednakże zawsze stawiamy na kreatywność naszych uczniów i cenimy sobie innowacyjne pomysły, więc nie narzucamy niczego z góry! Wystarczy jakiś pomysł, może podpowiedź a z niebanalnych rzeczy powstają prawdziwe arcydzieła! Malowanie węglem, kredą, a może palcami? Gniotki, własnoręcznie zrobione zakładki do książek a może babeczki z waty? My już wiemy, że waciki kosmetyczne idealnie sprawdzają się jako śnieg, a z patyczków do lodów powstają świetne karmniki!!  Jak można wykorzystać ulubione aromatyczne przyprawy…? Nasi pomysłowi uczniowie zaskakują nas nieustannie!
Bardzo chętnie angażujemy się w różne akcje charytatywne i ekologiczne:  dwa razy w roku przygotowujemy ozdoby na kiermasze świąteczne dedykowane podopiecznym Fundacji  „Promień Słońca”, organizujemy zbiórkę na schronisko dla zwierząt w Józefowie, zbieramy nakrętki dla podopiecznej Fundacji „Zdążyć z pomocą” Ani Równickiej oraz makulaturę.
W odpowiedzi na rozwój technologii oraz coraz większą potrzebę i konieczność korzystania z niej przez dzieci w zeszłym roku przystąpiliśmy do programu Fundacji Orange „MegaMisja”( świetlica na Piłsudskiego, natomiast świetlica w Jabłonnie wchodzi do programu w roku szkolnym 2018/19). Przez  7 miesięcy realizowaliśmy cykl zajęć dla chętnych uczniów z bezpieczeństwa  cyfrowego i programowania, zdobywając przy tym atrakcyjne nagrody dla świetlicy. Robiliśmy naprawdę fantastyczne rzeczy, ciągle na wysokich obrotach i pełni zapału. Były burze mózgów, sketchnoting, korzystanie z multimediów, nauka fotografii, tworzenie komiksów, produkcje filmowe, programowanie w scratchu, podchody, labirynty, gry logiczne, tworzenie plakatów, łamigłówki, quizy komputerowe, prace w zespołach i grupach. Zrobiliśmy wszystkie zadania - obowiązkowe i dodatkowe, czyli łącznie około 50. Z każdej lekcji zdawaliśmy relację i robiliśmy zdjęcia.

                                                                                                                    Marta Banaszek

                                                                                              Patrycja Michniewicz - Jarosz

A oto kilka fotek z zabaw w naszych świetlicach. Jak widać nikt się nie nudzi. Każdy znajduje coś dla siebie!

Współdziałanie, wymiana informacji i doświadczenia - eTwinning w naszej szkole!

Jak wzmacniać motywację do nauki. Jak uczyć komunikacji z kolegami, koleżankami z własnej klasy szkoły, ale również ze szkół z innych krajów? Jak rozwijać umiejętności cyfrowe oraz kompetencje kluczowe? Odpowiedzią na te pytania może być eTwinning.

Co to jest eTwinning?
eTwinning to program międzynarodowej współpracy szkół w Europie w ramach Erasmus+. Oparty  jest na partnerstwie szkół  i polega na realizowaniu wspólnych działań za pośrednictwem technologii komunikacyjno – informacyjnych (TIK). Program oferuje szkołom wirtualną przestrzeń TwinSpace, na której komunikują się, współpracują, realizują projekty i, mówiąc krótko, czują się częścią społeczności edukacyjnej w Europie.

https://www.youtube.com/watch?v=pRSQYpIbNUc

Ująwszy temat bardziej epicko - eTwinning to przygoda i jednocześnie podróż. Dzięki eTwinningowi uczniowie wędrują  przez Europę i ciągle uczą się czegoś od innych. Dzielą się rezultatami swoich działań z kolegami z partnerskich szkół, uczą się o zwyczajach i życiu swoich rówieśników. W ten sposób banalne tematy stają się naprawdę atrakcyjne. To motywuje ich do nauki języków obcych, bo widzą, że świat jest na wyciągnięcie ręki.

Obecnie klasy czwarte realizują trzy projekty: Let’s make friends, Tell me about you!, Pop-art.
                                                                                                               Jolanta Zamoyska - Markiewicz

Tu można zobaczyć  realizowane przedsięwzięcia:

https://twinspace.etwinning.net/67001/home

https://twinspace.etwinning.net/65888/home

https://twinspace.etwinning.net/66584/home